การเล่นของเด็ก สำคัญอย่างไร ? เข้าใจการเล่นอิสระและการเล่นกิจกรรม

การเล่นคืออาชีพของเด็ก การเล่นอิสระสร้างจินตนาการ พัฒนาทักษะรอบด้าน ให้เด็กได้เรียนรู้อย่างมีความสุข เติบโตอย่างมั่นคง

“เด็กคือนักเล่น” ประโยคนี้ไม่ใช่เพียงแค่คำพูดน่ารัก ๆ แต่เป็นหัวใจสำคัญของพัฒนาการในวัยเด็ก เพราะ “การเล่น” คืออาชีพของเด็ก และเป็นพื้นฐานสำคัญที่ช่วยให้เด็กเติบโตอย่างมีคุณภาพ ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา

การเล่นคืออะไร ?

การเล่นเป็น พฤติกรรมตามธรรมชาติ ที่มนุษย์ทุกคนมีมาตั้งแต่เกิด เป็นการเรียนรู้โดยไม่ต้องสอน เพราะเด็กจะเล่นด้วยแรงผลักดันจากข้างในของตัวเอง การเล่นทำให้เด็กได้รู้จักตัวเอง รู้จักผู้อื่น และเรียนรู้ที่จะเข้าใจโลกใบนี้อย่างเป็นธรรมชาติที่สุด

การเล่นช่วยพัฒนาทักษะการคิดและแก้ไขปัญหา เวลาเด็กเจอปัญหาเล็ก ๆ น้อย ๆ ระหว่างเล่นจะช่วยกระตุ้นความคิดในการจัดการปัญหาและเป็นการฝึกการจัดระบบความคิด รวมถึงพัฒนาสมองและกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่ สำคัญสุดคือช่วยสร้างความสนุกสนาน

การเล่นอิสระ (Free Play)

การเล่นอิสระ คือการเล่นที่เด็กสามารถ เลือกเล่นเองได้โดยไม่มีการกำหนดหรือคาดหวังผลลัพธ์ เป็นการเล่นที่เกิดขึ้นได้ทุกที่ ทุกเวลา และเล่นอะไรก็ได้ตามใจเด็ก

การเล่นอิสระเป็นวิธีที่เด็กเด็กเลือกเอง คิดเอง สร้างรูปแบบการเล่นเอง ไม่มีเป้าหมาย ไม่มีการแข่งขัน ไม่มีรางวัลหรือการบังคับ และไม่ต้องการการควบคุมจากผู้ใหญ่

ตัวอย่างเช่น

• การเล่นตามสนามหญ้า
• การเล่นบ่อทราย
• การเล่นสมมุติกับตุ๊กตาหรือรถของเล่น
• หรือแม้แต่การเล่นปีนต้นไม้

การให้เด็กได้เล่นอย่างอิสระช่วยพัฒนาอิสรภาพทางความคิด เด็ก ๆ จะได้ปลดปล่อยจินตนาการได้อย่างเต็มที่โดยไม่มีผู้ใหญ่มาตีกรอบไว้ ที่สำคัญคือการได้ทักษะสังคมและการแก้ปัญหา เมื่อเด็กได้เล่นอิสระ เขาจะรู้สึกเป็นตัวของตัวเอง สนุกไปกับสิ่งที่เขาออกแบบเอง และเรียนรู้โลกผ่านประสบการณ์ตรงอย่างมีความสุข

● รับชมรายการ Hook Learning : เรื่องเล่นเรื่องใหญ่

การเล่นกิจกรรม (Structured Play)

การเล่นกิจกรรม คือ การเล่นที่มีการออกแบบอย่างชัดเจน มีการกำหนดกติกา อุปกรณ์ วิธีเล่น และเวลา เช่น การเล่นเกม การทำกิจกรรมกลุ่ม การเล่นกีฬา หรือการเรียนในรูปแบบ Active Learning

การเล่นแบบนี้จะช่วยส่งเสริมด้านวินัยให้เด็ก ๆ การเคารพกฎกติกา รู้จักการเข้าสังคมและการอยู่ร่วมกับผู้อื่น รู้จัก Teamwork อีกทั้งช่วยเสริมพัฒนาการเฉพาะด้านตามเป้าหมายของกิจกรรม และช่วยให้เด็กเรียนรู้การจัดการอารมณ์เมื่อต้องเผชิญกับ “ความสำเร็จ” หรือ “ความล้มเหลว”

การเล่นที่ดีที่สุดสำหรับเด็กเด็กควรได้เล่นทั้ง การเล่นอิสระและการเล่นกิจกรรมอย่างสมดุล เพราะการเล่นอิสระให้พวกเขาได้ปลดปล่อยความคิด และการเล่นกิจกรรมช่วยให้พวกเขาเรียนรู้กฎกติกาสังคม สิ่งสำคัญที่สุด คือ การให้โอกาสเด็กได้เป็นเด็ก ได้เล่น ได้สนุก ได้ค้นหาตัวเองโดยไม่ถูกกดดัน

เด็กที่ได้เล่นอย่างสมดุล คือเด็กที่เติบโตอย่างมีความสุขจะพร้อมเผชิญโลกใบนี้ด้วยรอยยิ้ม ☺︎

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱

บทความแนะนำ

• ทำไมเด็กเรียนรู้จากการเล่น
• “ทักษะคณิต” เริ่มที่การเล่นอิสระ
• ทำไมเด็กถึงชอบเล่นฟองสบู่