พื้นฐานของสุขภาวะทางเพศ : สอนลูกเข้าใจ "สิทธิร่างกายตัวเอง" ตั้งแต่วัยเด็ก

สิทธิร่างกายคือพื้นฐานของสุขภาวะทางเพศ สอนลูกให้เข้าใจสิทธิของตนเอง กล้าปฏิเสธ และรู้วิธีขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่เมื่อรู้สึกไม่ปลอดภัย

หนึ่งในพื้นฐานสำคัญของ เพศศึกษาในเด็กเล็ก ที่หลายครอบครัวมักมองข้ามคือ "สิทธิในร่างกายของตัวเอง" เด็กควรได้รับการสอนว่า ร่างกายของเขาคือของเขา เขามีสิทธิ์จะชอบหรือไม่ชอบอะไร และสามารถ "ปฏิเสธ" ได้เมื่อรู้สึกอึดอัดหรือไม่ปลอดภัย

การสอนสิทธิร่างกายของเด็กเริ่มได้ง่าย ๆ ที่บ้าน เช่น ไม่บังคับให้ลูกไปหอม แสดงความรัก หรือใกล้ชิดกับคนที่เขาไม่รู้สึกโอเค หรือแม้แต่ญาติผู้ใหญ่ก็ตาม การฝืนให้เด็กทำแบบนั้นอาจทำให้เขาสับสนว่า ร่างกายเขาเป็นของเขาจริงหรือเปล่า

หนึ่งในวิธีที่ดีที่สุดในการสอนสิทธิร่างกายคือ "การปฏิบัติ" พ่อแม่อาจเริ่มจากการขออนุญาตลูกก่อนกอดหรือหอม เพื่อให้ลูกรู้ว่าความรู้สึกของเขาสำคัญ เขาสามารถมี "สิทธิ์เลือก" ว่าจะให้ใครเข้าถึงร่างกายได้บ้าง

ทักษะการปกป้องตัวเอง : 3 คำง่าย ๆ "ไม่ ไป บอก"

➊. ไม่ : สอนให้เด็กรู้จักปฏิเสธเมื่อไม่สบายใจ เช่น ไม่ให้ใครจับตัว ไม่เล่นกับสิ่งที่ไม่อยากทำ

➋. ไป : ถ้าเกิดสถานการณ์อันตราย ให้รีบออกจากจุดนั้นทันที

➌. บอก : เมื่อไม่ปลอดภัย ต้องรู้ว่าใครบ้างที่สามารถขอความช่วยเหลือได้ เช่น พ่อแม่ คุณครู หรือผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้

ทักษะนี้เรียบง่ายแต่สำคัญมาก โดยเฉพาะเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่เสี่ยงต่อการล่วงละเมิด ซึ่งเกิดขึ้นได้แม้กับเด็กเล็ก

นอกจากสิทธิร่างกายแล้ว เด็กควรได้รับการปลูกฝังเรื่อง การเคารพตนเองและผู้อื่น เช่น ไม่บูลลี่ ไม่เหยียดเพศ ไม่ดูแคลนความแตกต่าง พ่อแม่สามารถปลูกฝังสิ่งเหล่านี้ผ่านการแสดงออก เช่น การพูดถึงเพศหลากหลายอย่างเป็นธรรมชาติ ไม่ตีตรา หรือแสดงอคติต่อใครในบ้าน

● รับชมรายการ Hook Learning : คุยเรื่องเพศ กับเด็กวัยอนุบาลและวัยเรียน (3-8 ปี)

การสื่อสารและการตัดสินใจ เรียกได้ว่าเป็นทักษะพื้นฐานของเด็กยุคใหม่ การให้เด็กเลือกเรื่องเล็ก ๆ เช่น การแต่งตัว หรือกิจกรรมที่อยากทำ ช่วยให้เขาเรียนรู้ว่าทุกการตัดสินใจมีผลลัพธ์ และเขามีสิทธิที่จะเลือกในชีวิตของตัวเอง ทักษะการสื่อสารในเรื่องความรู้สึก เช่น บอกว่า "รู้สึกไม่สบายใจ" หรือ "ไม่อยากทำ" ก็เป็นรากฐานของความสัมพันธ์ที่ดีและการปกป้องตนเองในอนาคต

ทักษะสุดท้าย คือ การขอความช่วยเหลือ เด็กควรได้รับการสอนว่า "การขอความช่วยเหลือ" ไม่ใช่ความอ่อนแอ แต่คือสัญญาณของความเข้มแข็ง พ่อแม่ควรเปิดพื้นที่ให้ลูกพูดคุยอย่างสบายใจ ไม่ด่วนตัดสิน ไม่บ่นก่อนฟัง เพื่อให้ลูกรู้ว่าผู้ใหญ่อยู่ตรงนี้เสมอเมื่อเขาต้องการ

เพศศึกษาไม่ใช่แค่เรื่องเพศสัมพันธ์ แต่เริ่มต้นจากการเข้าใจร่างกายของตัวเอง เด็กที่รู้ว่าร่างกายของเขามีคุณค่า มีสิทธิ และสามารถปกป้องตนเองได้ คือเด็กที่กำลังเติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ที่มั่นคง มีสุขภาวะทางเพศ และรู้จักเคารพผู้อื่นในสังคม

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱

บทความแนะนำ

• คุยเรื่องเพศกับลูก ตอนไหนดี ?
• "เด็กถูกล่วงเกินทางเพศ" เราควรทำอย่างไร ?
• ลูกชอบเล่นอวัยวะเพศ ผิดปกติไหม ?