วันนี้เล่นในบ้านกันเถอะ

ช่วงที่เด็กออกไปเล่นข้างนอกไม่ได้ ลองชวนเขามาเล่นเลอะเทอะหรือทำงานบ้านอย่างสนุกในบ้าน เสริมพัฒนาการรอบด้านได้ไม่แพ้สนามเด็กเล่นเลย

ช่วงที่มีโรคระบาด หรือวันที่ฟ้าฝนไม่เต็มใจที่จะให้เด็ก ๆ ได้ออกไปโลดแล่นกับโลกภายนอก ทำให้เด็กหลาย ๆ คนต้องอยู่แต่ในบ้าน ไม่ได้ออกไปเล่นกับเพื่อน ๆ

สำหรับเด็ก พวกเขามีพลังงานมากมายที่อยากนำออกมาใช้ อยากเล่น อยากทำอะไรที่ช่วยให้ได้ปลดปล่อยพลังออกมา วันนี้เราจึงอยากแนะนำกิจกรรมที่สามารถชวนเด็ก ๆ ทำในบ้านได้

การเล่นเลอะเทอะ หรือ Messy Play (Duffy, 2007) เป็นการเล่นที่มุ่งเน้นให้เด็กได้ใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ไม่ว่าจะเป็น ตา (การมองเห็น), หู (การได้ยิน), จมูก (การดมกลิ่น), ลิ้น (การรับรส). ผิวกาย (การสัมผัส) เพื่อกระตุ้นพัฒนาการของเด็กในด้านต่าง ๆ ได้ดีขึ้น ซึ่ง Messy Play นั้นมีประโยชน์มากมาย ดังนี้

"เล่นเลอะเทอะ" ดีอย่างไร ?

1. Relax : ได้ผ่อนคลายจากกิจกรรม และได้รับเสรีภาพจากการเล่นอย่างเต็มที่
2. Experiment : ได้ทดลองและสำรวจคุณสมบัติของสสารต่าง ๆ เช่น เหลวหรือแข็ง ? เย็นหรือร้อน ? เกิดอะไรขึ้นเมื่อนำมาผสมกัน ? การเล่นลักษณะนี้เรียกว่า Cause and Effect Play ตัวอย่างเช่น เล่นภูเขาไฟจำลองด้วยดินน้ำมัน เบกกิ้งโซดา และน้ำส้มสายชู
3. Colour : ได้เรียนรู้เรื่องสี ผิวสัมผัสของสี และการผสมสีจนเกิดสีใหม่
4. Hand-eye coordination : พัฒนาการประสานงานระหว่างมือและสายตา เช่น การตัก เท จับ โยน ฯลฯ
5. Free Form Play : เล่นแบบไม่มีกรอบกำหนด ช่วยให้เด็กปลดปล่อยจินตนาการ เป็นตัวของตัวเอง ไม่มีถูก ไม่มีผิด

ตัวอย่าง Messy Play ในบ้าน

1. ทาสีโต๊ะ พิมพ์ลายนิ้วมือ (fingerprint) หรือส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย (body print)
2. เล่นโฟมโกนหนวดผสมสี
3. ตัก เท ข้าวสาร ใส่ภาชนะต่าง ๆ
4. อาบน้ำให้ตุ๊กตา โดยโรยแป้งให้เลอะก่อน
5. เล่นกับอาหาร เช่น ย้อมเส้นมักกะโรนีด้วยสีผสมอาหาร หรือปั๊มสีจากผักผลไม้

นอกจากการเล่นเลอะเทอะแล้ว การเล่นของเล่นที่เป็นลักษณะแบบอิสระ (Free form) กล่าวคือ ของเล่นที่ไม่ได้มาพร้อมวิธีการเล่น มีเพียงวัตถุดิบมาให้ แล้วให้เด็กๆ ได้สร้างสรรค์การเล่นเอาเอง อย่างน้อยก็สามารถช่วยให้เด็ก ๆ ได้ผ่อนคลายและได้ใช้จินตนาการอย่างไม่มีข้อจำกัดจากการที่พวกเขาต้องอยู่ภายใต้พื้นที่สี่เหลี่ยมในบ้านได้

ของเล่นแบบ Free Form (ไม่มีวิธีเล่นตายตัว)

1. บล็อกไม้ ตัวต่อเลโก
2. แป้งโด ดินน้ำมัน
3. อุปกรณ์ศิลปะ เช่น ปอม ๆ ไม้ไอศกรีม ลวดดัด ฯลฯ
4. ของจากธรรมชาติ เช่น ดิน ทราย ใบไม้
5. เล่นแสงเงา: ปิดไฟ ใช้ไฟฉายส่องกำแพงแล้วเล่นเงา

นอกจากนี้ งานบ้าน และการทำอาหาร สำหรับเด็ก ๆ แล้ว งานบ้านคือการเล่นอย่างหนึ่งได้เลย (ถ้าหากเราสามารถมอบหมายงานที่ไม่ยากจนเกินไป ปลอดภัย แต่ก็ท้าทายสักเล็กน้อยให้เขาทำ) เด็ก ๆ ชอบช่วย และชอบดูผู้ใหญ่ทำสิ่งเหล่านั้น ชวนพวกเขามาทำงานบ้าน กัน ทำให้มันเป็นเรื่องสนุกได้

"งานบ้าน" ก็กลายเป็นกิจกรรมสนุกได้

งานบ้านสำหรับเด็ก ถ้าเลือกให้เหมาะสม จะกลายเป็นการ “เล่น” ไปโดยอัตโนมัติ

ตัวอย่างกิจกรรมในบ้านที่เล่นได้ เรียนรู้ด้วย

• กวาดเศษขยะเข้าโกล์: แปะเทปเป็นกรอบ แล้วให้เด็กกวาดเศษลงในกรอบ
• แปรงฟันให้ห้องน้ำ: แจกแปรง + สเปรย์น้ำ ให้แปรงกระเบื้อง (เหมือนแปรงฟัน)
• ทำอาหารด้วยกัน: ให้เด็กช่วยล้าง ผ่าผัก ใช้มีดพลาสติกหั่นอาหาร
• เล่นซูชิผ้าห่ม: ม้วนผ้าห่มเล่น แล้วเก็บที่นอนไปพร้อมกัน
• แข่งโยนผ้าใส่ตะกร้า: นำผ้าใช้แล้วมาแข่งโยนใส่ตะกร้ากับพ่อแม่

กิจกรรมในบ้าน มีดีมากกว่าที่คิด เพราะได้ทั้งฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก-มัดใหญ่ เสริมความแข็งแรง กระตุ้นจินตนาการ ฝึกการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า แต่เหนือสิ่งอื่นใดคือ... เด็กจะได้ “เล่น” อย่างที่เขาควรจะได้รับในวัยเด็กของเขา

สุดท้ายนี้ อย่ากลัวเลอะ เพราะสิ่งที่น่ากลัวกว่าคือ “เวลาวัยเด็กของเขาที่ค่อย ๆ หายไป" เลอะได้ก็ล้างได้ เก็บกวาดทีหลังก็ได้ แต่ “ความสุขที่ได้เป็นเด็ก” ต้องเล่นตอนที่ยังเด็กเท่านั้น

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱

อ้างอิง : Duffy, B. (2007). All about… messy play. The Early Years Foundation Stage Primary National Strategy. Department of Education: London. See Less