ปล่อยให้ลูกเล่นอย่างอิสระโดยไม่ห้ามทุกอย่างดีอย่างไร ?

ห้ามมาก ลูกก็ไม่กล้า ลองเปลี่ยนจาก “อย่า” เป็น “ลองดู” แล้วปล่อยให้ลูกได้เรียนรู้จากการเล่นอิสระแบบปลอดภัย พัฒนาการจะพุ่งทันตา

เมื่อใดก็ตามที่ปล่อยให้ลูกเล่นหรือทำอะไรด้วยตัวเองอย่างอิสระ เมื่อนั้นคุณพ่อคุณแม่อาจต้องทำใจกับความเลอะเทอะที่จะตามมา ถึงแม้จะคอยดูอยู่ห่าง ๆ แต่หลาย ๆ บ้านก็คงไม่แคล้วต้องมีเสียงห้ามลอยตามลมมาอยู่เรื่อย ๆ

บ้านมนุษย์พ่อเองก็เคยเป็นครับ ช่วงแรก ๆ ที่ลูกชายอายุราว ๆ สองขวบ เริ่มเดินคล่อง วิ่งได้ปร๋อ ก็เริ่มมีความกล้าท้าลองมากขึ้น เมื่อใดก็ตามที่พาลูกไปเดินเล่นหลังบ้าน เมื่อนั้นต้องมีการเตือน การห้ามแบบถี่ยิบ ชนิดที่ผมเองยังรำคาญตัวเอง

• ลูกจะขุดดิน...

“ขุดทำไมลูก ดูสิ! ดินกระจุยเลอะเทอะไปหมดแล้วเนี่ย”

• ลูกจะเด็ดใบไม้...

“เอ้า เดี๋ยวก็โดนมดกัดหรอก แล้วใบไม้นี่มันมีขน ๆ ด้วย จะแพ้ไหม เดี๋ยวคันคะเยอทั้งตัวแน่”

• ลูกจะหยิบไม้กวาดขยะมาเล่น...

“ไม่มีอะไรจะเล่นแล้วหรือไง ไม้กวาดเขาเอาไว้กวาดเศษขยะ นอกบ้านสกปรกจะตาย”

• ครั้นลูกเดินไปดึงสายยางเปิดก๊อกน้ำ...

“โอ๊ย เดี๋ยวก็เปียกหมดหรอก นี่เพิ่งเปลี่ยนเสื้อลงมานะ วันหนึ่งจะเปลี่ยนเสื้อกี่ตัวเนี่ย”

คิดดูสิครับ...ห้ามกันขนาดนี้ ลูกเองก็คงมีคำถามในใจว่า “แล้วพ่อจะพามาเดินเล่นทำไม ?”

จนวันหนึ่ง ผมพาลูกไปเล่นที่สวนสาธารณะ ได้เห็นคุณพ่อคุณแม่ชาวต่างชาติปล่อยให้ลูกวิ่งเท้าเปล่า ปีนป่ายเครื่องเล่นกันเต็มที่ บางคนลงไปนอนกลิ้งบนพื้นหญ้าก็ยังมี เด็ก ๆ ที่เห็นก็อายุไล่เลี่ยกับลูกชายของผมนี่แหละ แต่ที่เห็นได้ชัดคือ ทักษะการทรงตัว ปีนป่าย คล่องแคล่วกว่าลูกผมมาก จนต้องกลับมาคิดใหม่ทำใหม่กันเลยทีเดียว

หลังจากตั้งสติ อ่านหนังสือและบทความของคุณหมอหลายท่าน จึงคิดได้ว่า... “ถึงเวลาเปลี่ยนทัศนคติจากโหมดคุณครูเจ้าระเบียบ มาเป็นยามชายฝั่งที่คอยดูแลความปลอดภัยอยู่ห่าง ๆ ลดการจินตนาการคาดเดาเหตุการณ์ล่วงหน้าลง แล้วปล่อยให้ลูกเล่นได้เต็มที่” ตราบเท่าที่กิจกรรมนั้นไม่อันตรายหรือเสี่ยงต่ออุบัติเหตุรุนแรง

เพราะคำว่า “อย่า” “หยุด” “ไม่” หรือ “ห้าม” นั้น เปรียบเสมือนการสะท้อนทัศนคติความกลัวของพ่อแม่ไปสู่ลูก อาจทำให้ลูกกลายเป็นคนขี้กลัว ขาดความมั่นใจ และเมื่อไม่มีความพร้อมด้านอารมณ์ ก็อาจส่งผลต่อความคิดสร้างสรรค์และพัฒนาการด้านร่างกายได้เช่นกัน

ลองคิดง่าย ๆ ครับว่า จะยอมเหนื่อยเก็บกวาดบ้าง มีบาดแผลเล็กน้อยบ้าง แลกกับพัฒนาการและการเรียนรู้ของลูกอย่างเต็มที่ ซึ่งผมว่าคุ้มค่ามากนะครับ หรือจะท่องไว้ให้ขึ้นใจว่า... “เด็กซนถึงจะฉลาด”

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱